Lúc sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành”. Ý nguyện đó cũng là di huấn của Người để lại cho dân tộc Việt Nam. Ở đây, chúng tôi xin đề cập phần “ai cũng được học hành” của Bác.

Với đông đảo chúng ta, vấn đề người di tản ở vùng biển Địa Trung Hải mới chỉ là những chuyến tàu, chuyến sà lan bị chìm ngoài biển, con số những “thuyền nhân” thiệt mạng và những khu trại tập trung tạm thời chật chội, chen chúc, mất vệ sinh… Nữ phóng viên báo Nga Sự thật Thanh niên, Daria Aslamova, có chuyến công tác sang Ý - nơi hiện nay như “một bể chứa” người di tản không hợp pháp - vừa trở về, đã tin chắc rằng, người di tản từ Lục địa đen và Viễn Đông sẽ làm thay đổi châu Âu trong 5, 7 năm tới… Chúng tôi xin trích dịch bài phóng sự này.

Tôi đọc liền một mạch cuốn tiểu thuyết - ký sự Trụ lại của Hồ Duy Lệ trong suốt mấy ngày. Tôi gặp lại ở đó biết bao con người trung liệt, quả cảm, phi thường trong những ngày quê hương Quảng Nam ở vào thời kỳ đen tối, khủng bố trắng, diệt Cộng… Thật không thể nào tưởng tượng nổi hoàn cảnh éo le lúc ấy: kháng chiến chống Pháp, ta giữ vững vùng tự do gồm mấy tỉnh, bao gồm các huyện Bắc Quảng Nam, có chính quyền, giáo dục, văn hóa của mình, mà bây giờ phải chịu ở dưới ách bọn giặc đã thất bại. Bi kịch lịch sử ấy có nhiều nguyên nhân sâu xa, bây giờ ta đã rõ. Nhưng trong bước ngoặt bi tráng ấy của cuộc chiến đấu, tiếp tục sự nghiệp cách mạng làm sao là cả một nghị lực, dũng khí phi thường, cộng với lòng tin tuyệt đối vào nhân dân, vào đường lối Trung ương.

Cuốn tiểu thuyết - ký sự của Hồ Duy Lệ ngồn ngộn tư liệu, sự việc, con người. Đây là cả một công trình tâm huyết của một người trong cuộc, của một nhà văn - nhà báo đất Quảng. Quý biết bao công lao ấy, không những đối với Quảng Nam-Đà Nẵng, mà là đối với toàn bộ cuộc kháng chiến lâu dài, oanh liệt của toàn đất nước. Ước sao sẽ có nhiều cuốn sách, nhiều bộ phim… tái hiện lại thời vĩ đại ấy của nhân dân, cán bộ đất Quảng, để các thế hệ tiếp theo kế thừa và phát huy trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày nay.

Hồn Việt trân trọng giới thiệu một chương trong cuốn sách (khoảng 500 trang) này.

M.Q.L.

Gặp Lan Hương trong đám tang NSND Thế Anh, cô từ Hà Nội bay vào để tiễn biệt Thế Anh, người mà cô vô cùng quý mến. Ở tuổi U60, nhưng “Em bé Hà Nội” của 50 năm trước vẫn rạng ngời nhan sắc. Đôi mắt to tròn, đen láy ngày xưa vẫn lóng lánh như biết cười…