Lúc sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành”. Ý nguyện đó cũng là di huấn của Người để lại cho dân tộc Việt Nam. Ở đây, chúng tôi xin đề cập phần “ai cũng được học hành” của Bác.

Rời khỏi Việt Nam từ năm 13 tuổi, cậu bé Lê Nhật Quang mang theo trong hành trang của mình một thùng băng cát xét cải lương. Đó là những vở tuồng mà cậu mê mẩn và gần như thuộc lòng: Nàng Xê Đa, Chuyện cổ Bát Tràng, Tô Hiến Thành xử án, Tiếng trống Mê Linh, Kiều Nguyệt Nga, Tình yêu và lời đáp… với giấc mơ một ngày nào đó cậu sẽ trở về quê hương để được sống cùng nghệ thuật cải lương bằng niềm đam mê mãnh liệt…

TS Nguyễn Thị Chân Quỳnh sinh năm 1931 tại Hà Nội, đến năm 1952 thì sang Pháp học, hiện bà sống tại Paris (Pháp). Bà là dịch giả một số thơ văn tiếng Việt in trong tuyển tập The War Wife (NXB Allison & Busby, Luân Đôn, 1970) và The Elek Book of Oriental Verse (Paul Elek, Luân Đôn, 1973). Cuốn Hoa thơm cỏ lạ (NXB An Tiêm, Paris, 1995) là một truyện dịch của bà. Bà đóng góp nhiều trên các báo tiếng Việt ở hải ngoại như Thế kỷ 21, Văn học, Văn Lang, Trăm con, chủ yếu viết về các đề tài nghi vấn trong sử học. Ngoài ra bà còn là soạn giả một số sách biên khảo về sử Việt Nam như Lối xưa xe ngựa... - tập I (NXB An Tiêm, Paris, 1995), Lối xưa xe ngựa... - tập II (NXB An Tiêm, Paris, 2002), Khoa cử Việt Nam - tập thượng (NXB An Tiêm, Paris, 2002), Khoa cử Việt Nam - tập hạ, Thi Hương (NXB An Tiêm, Paris, 2002), Thi Hội, thi Đình (2003)…