LTS: Cuốn sách Phạm Xuân Ẩn - Tên người như cuộc đời của nhà văn Nguyễn Thị Ngọc Hải do NXB Công an Nhân dân ấn hành ra mắt bạn đọc lần đầu vào năm 2002 về người anh hùng tình báo.

Theo Từ điển bách khoa quân sự Việt Nam (NXB Quân đội Nhân dân, 2004) thì Phạm Xuân Ẩn tên thật là Trần Văn Trung, sinh năm 1927 tại thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai; nhập ngũ năm 1952; là thiếu tướng (1990); đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam (1953). Khi được tuyên dương Anh hùng, ông là trung tá, cán bộ tình báo Tổng cục II, Bộ Tổng tham mưu, nay thuộc Bộ Quốc phòng. Từ năm 1953 đến 1975, Phạm Xuân Ẩn hoạt động trong lòng địch, thường xuyên tiếp xúc với các quan chức cao cấp của Mỹ và chính quyền Sài Gòn, lấy được nhiều tài liệu tình báo có giá trị chiến lược góp phần vào thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mỹ. Ông mất năm 2006 tại TP.Hồ Chí Minh.

Cuốn sách trên, đến nay tái bản 7 lần, đoạt giải A cuộc vận động viết tiểu thuyết và ký về đề tài “Vì an ninh Tổ quốc, vì bình yên cuộc sống” của Bộ Công an và Hội Nhà văn Việt Nam.

Ngược thời gian vài chục năm trước, tên tuổi, sự nghiệp người anh hùng Phạm Xuân Ẩn với nghiệp vụ tinh thông, chiến công xuất sắc, tính cách thầm lặng, hài hước, nhân bản thì ít người biết đến. Phải chăng do nghề nghiệp hay bản tính khiêm tốn của ông. Quả tình là một ẩn số. Việc tiếp cận với ông đã khó, đối thoại lại càng khó hơn. Phải mất 10 năm Nguyễn Thị Ngọc Hải mới viết xong cuốn sách. Có lẽ do nhiệt tâm của người viết muốn tìm hiểu sâu hơn cái chất trầm lặng ẩn chứa trong ông về tình yêu con người và đất nước sau cuộc dâu bể đã gây được thiện cảm ở ông. Giờ thì Phạm Xuân Ẩn đã được Việt Nam và thế giới biết đến là “điệp viên hoàn hảo” của thế kỷ 20. Một số cuốn sách của các tác giả trong và ngoài nước viết về ông. Phạm Xuân Ẩn được soi rọi từ nhiều phía. Nhưng như nhận định của giáo sư sử học người Mỹ Larry Berman thì: “Trong số những người viết lại câu chuyện của Ẩn, bà [Nguyễn Thị Ngọc Hải] là người hiểu rõ tính nhân bản của ông hơn ai hết”.

Hồn Việt xin giới thiệu bài viết mới của nhà văn Nguyễn Thị Ngọc Hải về điệp viên huyền thoại này.

Trong số những nghệ sĩ tài danh của sân khấu hiện nay, có lẽ Nghệ sĩ ưu tú Hữu Châu là người có cuộc sống “thanh thản” nhất. Có vẻ như anh đứng ngoài những xô bồ, bộn bề, tất bật của giới showbiz(1). Anh từ chối hết những lời mời tham dự sự kiện, gameshow(2), giám khảo... chỉ chuyên tâm vào những gì cảm thấy phù hợp với mình. Một ngày của anh trôi qua gần như đều đặn với những công việc gồm diễn kịch, đóng phim, dạy học... nhưng bao giờ cũng với một tâm thế hứng khởi và sáng tạo. Niềm vui của anh vì thế, cũng “gói gọn” trong những mối quan hệ gần gũi đó, là được thấy khán giả khóc cười với mình, là được cà phê với học trò sau giờ lên lớp, là được nhìn thấy mẹ chờ cửa mỗi đêm diễn về... Trong năm 2016 vừa qua, nghệ sĩ Hữu Châu có một kỷ niệm đáng nhớ là có đến hai chuyến xuất ngoại sang Mỹ diễn kịch cùng các đồng nghiệp ở sân khấu IDECAF. Trước thềm năm mới Đinh Dậu, nghệ sĩ Hữu Châu dành cho Hồn Việt một cuộc trò chuyện về những chuyến đi nhiều kỷ niệm này.