Trần Nhật Thu (1945-2008) mất đã một năm, để lại hàng chục tập thơ, văn, tiểu luận. Thơ của anh từng được Chế Lan Viên đề tựa biểu dương: “Con mắt của cánh buồm” là một tập văn xuôi đặc sắc. Anh nhìn cảnh vật, con người vùng cát Quảng Bình qua đôi mắt trẻ thơ, đôi mắt thơ; và văn đẹp như thơ, đúng là “Nhà thơ bị đóng đinh trên thánh giá văn xuôi”.

MAI QUỐC LIÊN

Thế rồi một ngày mình bỗng nhớ Roma
Nhớ Roma ta nhớ gì đây nhỉ?
Nhớ các cô nàng Italie hay nhớ các giáo đường
Nhớ căn phòng Sứ quán đãi ta bữa phở
Mì Ý chán rồi, thèm vị quê hương

CHẾ LAN VIÊN

Suốt mười năm tôi biếng đọc Nguyễn Du,
Quân thù ném bom xuống những làng quê ta đẹp nhất
Kiều bó tròn trong những gói tản cư
Bà ru cháu bằng ca dao sản xuất.
…

NGUYỄN QUANG SÁNG ^[1]

Trong môn Văn ở bậc Trung học cơ sở có truyện ngắn Chiếc lược ngà. Ngay từ khi còn là học sinh cấp II ở Hà Nội những năm 1971-1972, cô đã được đọc tập truyện ngắn Chiếc lược ngà. Cô kể rằng, cho đến nay, khi đã hơn ba mươi năm trôi qua, cảm giác thích thú, say mê tập truyện vẫn còn nguyên trong cô. Đặc biệt do nghề nghiệp của bản thân là dạy văn, nên cô lại luôn được sống với tâm trạng năm nào qua sự say mê thích thú của các em học sinh khi học tác phẩm Chiếc lược ngà trong chương trình học của mình. Mỗi năm, mỗi lớp học khác nhau, nhưng các em đều giống nhau ở chỗ muốn biết bối cảnh ra đời của Chiếc lược ngà. Điều này thầy cô khó có thể thoả mãn được sự tò mò chính đáng của các em. Do đó, cô đã tìm đến tôi, và tôi đã kể…

NGUYỄN THỊ ÁNH HUỲNH

Khi tôi được 5, 6 tuổi ở với má tại làng Ông Văn huyện Chợ Gạo tỉnh Mỹ Tho thì ba tôi đang làm giáo viên ở Sài Gòn. Chiều thứ 7 nào cũng vậy, tôi dắt em trai 3 tuổi đứng rất lâu bên hông chợ, có khi cho đến tối, trông ngóng chuyến xe đò duy nhất trong ngày trở về để đón ba. Nhưng nếu như ốm đau bất ngờ thì tôi cũng sẽ gặp được ba tôi bất ngờ.

HÀ NGẠI

Hà Ngại sinh năm 1892 (Nhâm Thìn), quê xã Phú Quới, huyện Diên Phước, phủ Điện Bàn, nay thuộc huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam. Đỗ Cử nhân khoa Nhâm Tý, niên hiệu Duy Tân 6 (1912).

Làm Hậu bổ Bình Định^(*), có tác phẩm “Khúc tiêu đồng”. “Khúc tiêu đồng” là một cuốn tự truyện – hồi ức. Kể chuyện học, chuyện đi thi, làm quan…, người thực việc thực, rất sinh động. So với “Lều chõng” của Ngô Tất Tố”, “Nhà Nho” của Chu Thiên thì nó là tài liệu thực lục, không phải hư cấu, nên đọc thú vị, nhất là những thế hệ sau này, khi khoa cử Nho học đã trở thành dĩ vãng xa vời.

Sách do Nguyễn Đắc Xuân sưu tầm và cung cấp. Chúng tôi trích đăng một số đoạn hay nhất.

HÀ NGẠI

“Khúc tiêu đồng” là một cuốn tự truyện – hồi ức. Kể chuyện học, chuyện đi thi, làm quan…, người thực việc thực, rất sinh động. So với “Lều chõng” của Ngô Tất Tố”, “Nhà Nho” của Chu Thiên thì nó là tài liệu thực lục, không phải hư cấu, nên đọc thú vị, nhất là những thế hệ sau này, khi khoa cử Nho học đã trở thành dĩ vãng xa vời.

Sách do Nguyễn Đắc Xuân sưu tầm và cung cấp. Chúng tôi trích tiếp kỳ 2.

HÀ NGẠI

Kỳ 3: Chúng tôi xin trích đăng tiếp kỳ 3 của “Khúc tiêu đồng”. Sách do Nguyễn Đắc Xuân sưu tầm và cung cấp.

TRÚC THÔNG

Nhà văn Trần Phương Trà đã làm một nghĩa cử là sưu tầm và công bố những bài thơ của Tuân Nguyễn. Một anh bộ đội Cụ Hồ thời kháng Pháp, một giáo viên Văn trường Học Sinh Miền Nam, một biên tập viên văn nghệ của Đài Tiếng Nói Việt Nam… Và rồi một “tai nạn nghề nghiệp” ập đến, cắt đứt anh với cuộc sống bình thường mà anh yêu quý thiết tha trong vòng 9 năm! Anh yêu thơ, yêu Ánh sáng và phù sa của Chế Lan Viên, yêu Lửa thiêng của Huy Cận, quý bạn bè và hi vọng, hồn nhiên, ngây thơ nữa… Và anh gặp số phận của các nhân vật Dôtxtôiépxki, thiên tài mà anh ngưỡng mộ…

… Trở lại cuộc đời và kết nối với nhà thơ Phương Thúy, sống ở Thành phố Hồ Chí Minh, anh dịch sách, mưu sinh, xây lại cuộc đời… Nhưng một tai nạn đã cướp anh đi… để lại trong mọi người bao tiếc thương đối với một con người nhân hậu, tài hoa, nhiệt thành…

Tạp chí Hồn Việt xin giới thiệu một số bài thơ của anh Tuân Nguyễn trích từ tập Nhớ Tuân Nguyễn (Nxb Hội Nhà Văn – 2008).