NGÔ NGỌC NGŨ LONG

Nguyễn Quang Lập được công chúng biết đến nhiều ở lĩnh vực điện ảnh và sân khấu nhiều hơn là văn học. Những kịch bản của anh: Đời cát, Thung lũng hoang vắng, Trái tim bé bỏng gắn liền với đôi vợ chồng đạo diễn Nguyễn Thanh Vân - Phạm Nhuệ Giang đồng thời cũng gắn liền với các Giải vàng, Giải bạc trong các Liên hoan phim trong nước và Quốc tế. Ở lĩnh vực sân khấu anh cũng được tiếng là tác giả của những vở kịch chính luận khá gai góc và đã nhận nhiều giải thưởng…

HỮU THỈNH

Điếu văn do nhà thơ Hữu Thỉnh, Bí thư Đảng Đoàn, Chủ tịch Hội Nhà Văn Việt Nam đọc trước linh cữu nhà thơ Tế Hanh.

Sau nhiều năm chống trả với bệnh tật hiểm nghèo, trái tim nhà thơ Tế Hanh đã ngừng đập vào hồi 12 giờ 20 phút ngày 16/7/2009, tại Hà Nội. Ra đi vào tuổi cận kề 90, để lại trên 20 tác phẩm nổi tiếng, Tế Hanh là cây đại thụ cuối cùng toả bóng trên thi đàn hơn nửa thế kỷ qua.

VŨ HỒNG NGỰ

Nhân nhà văn Hoài Thanh 100 tuổi, tôi có đọc lại một số tác phẩm của ông. Có rất nhiều điều lý thú. Chỉ xin kể ra một vài câu.

MAI QUỐC LIÊN

Nhà thơ Tế Hanh đã từ biệt cõi trần. Và thế là thêm một nhà thơ lớn nữa của nền văn học dân tộc đã ra đi. Và mỗi một lần như thế, chúng ta cảm thấy mất mát, tiếc thương và xót xa vô hạn. Những nhà thơ lớn ấy là tâm hồn và lương tâm của đất nước. Họ mất đi, đất nước cảm thấy lòng trống vắng. Dường như họ đã mang đi qua thế giới bên kia biết bao xúc cảm, tinh hoa tâm hồn, mà thiếu nó cuộc sống dễ trở nên cằn khô, lạnh lẽo.

VŨ QUẦN PHƯƠNG

Kỷ niệm 20 năm ngày mất 19/6/1989 - 19/6/2009 của Chế Lan Viên:

Chế Lan Viên tên thật Phan Ngọc Hoan, sinh ngày 23/10/1920, quê ở Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị. Làm thơ từ năm 12, 13 tuổi ở huyện lỵ An Nhơn, ký những bút danh mang tên đất của Quảng Trị: Mai Lĩnh, Thạch Hãn, Thạch Mai. Ông nói: Khi ấy chưa ý thức đó là thơ. Xuống Bình Định, gặp Yến Lan, mới hiểu ý nghĩa của việc làm thơ, ký bút danh Lan Viên (Vườn Lan, không biết có do tên Yến Lan gợi nên không). Xuống Quy Nhơn, thành người làm thơ thực sự. Bút danh Lan Viên có thêm họ Chế: Chế Lan Viên, và… phát ngôn huênh hoang về công việc của mình: “Làm thơ là một sự phi thường” (Trích Tựa do chính ông viết cho tập Thơ văn chọn lọc, Sở Văn hoá thông tin Nghĩa Bình, 1992).

HỮU THỈNH

Cách đây 20 năm, ngày 24/6/1989, nền thơ đương đại Việt Nam chịu một tổn thất to lớn với sự ra đi của một trong những gương mặt thơ chói sáng nhất thế kỷ XX. Đó là Chế Lan Viên.

VŨ QUẦN PHƯƠNG

Chế Lan Viên tên thật Phan Ngọc Hoan, sinh ngày 23/10/1920, quê ở Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị. Làm thơ từ năm 12, 13 tuổi ở huyện lỵ An Nhơn, ký những bút danh mang tên đất của Quảng Trị: Mai Lĩnh, Thạch Hãn, Thạch Mai. Ông nói: Khi ấy chưa ý thức đó là thơ. Xuống Bình Định, gặp Yến Lan, mới hiểu ý nghĩa của việc làm thơ, ký bút danh Lan Viên (Vườn Lan, không biết có do tên Yến Lan gợi nên không). Xuống Quy Nhơn, thành người làm thơ thực sự. Bút danh Lan Viên có thêm họ Chế: Chế Lan Viên, và… phát ngôn huênh hoang về công việc của mình: “Làm thơ là một sự phi thường” (Trích Tựa do chính ông viết cho tập Thơ văn chọn lọc, Sở Văn hoá thông tin Nghĩa Bình, 1992).

MAI QUỐC LIÊN

Tôi chưa bao giờ có thời gian ngồi tĩnh tâm để viết về Anh. Và thế đó mà 20 năm đã trôi qua. Tôi nghĩ rằng ngày Giỗ anh sau 20 năm anh mất, thế cũng tạm yên ủi tâm hồn anh trên một cõi trời khác, như anh viết trong Từ thế chi ca. Và yên ủi những người yêu thơ anh trên cõi đời này. Thế nên, dù bận cho số báo và những công việc “sự vụ” linh tinh khác của một cơ sở nghiên cứu, tôi vẫn thấy không yên khi không viết mấy dòng vội vàng này.

MAI QUỐC LIÊN

Thơ Cao Bá Quát vút lên từ một số phận. Không phải số phận của chỉ một cá nhân mà còn là của cả một dân tộc. Hàng ngàn năm, chúng ta mới có một hiện tượng văn học kỳ tuyệt và đáng ngạc nhiên như vậy. Không phải ngẫu nhiên mà trước Cách mạng tháng Tám, lúc mà thơ Cao Bá Quát chưa sưu tầm được bao nhiêu, có nhà nghiên cứu đã cho rằng “ba bốn trăm bài của Cao Chu Thần thi thảo giá ở Trung Quốc thì đã được in ra, làm cho tác giả đứng ngang hàng với Đỗ Thiếu Lăng, Tô Đông Pha chẳng hạn, nhưng ở nước ta, đành mai một”^[1].

ĐOÀN TRỌNG HUY^[*^]

Đời thơ Chế Lan Viên là một cuộc đời nghệ thuật đẹp. Ông thường dẫn ta từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác, từ hứng thú này đến hứng thú khác. Bình sinh nhà thơ từng gây nỗi kinh dị lớn, khi ra đi vĩnh viễn vẫn tạo ra niềm sửng sốt mới bằng dấu ấn ba tập Di cảo thơ. Chế Lan Viên được tôn vinh rất cao với giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật đợt I, khi mất còn được đắp thêm bia mộ vinh quang bằng giải thưởng Hội nhà văn Việt Nam.