Nghi Chi Bùi Hữu Nghĩa – Ba Nghĩa (1807-1872) quê ở Bình Thủy, TP.Cần Thơ, thủ khoa kì thi Hương được tổ chức năm 1835 tại trường thi Gia Định, là một thần đồng học hành và thi ca. Tương truyền Bùi Hữu Nghĩa tung ra 13 chữ được viết theo hàng dọc và hàng ngang như một chữ THẬP giao tại từ “thơ”.
Nghi Chi Bùi Hữu Nghĩa – Ba Nghĩa (1807-1872) quê ở Bình Thủy, TP.Cần Thơ, thủ khoa kì thi Hương được tổ chức năm 1835 tại trường thi Gia Định, là một thần đồng học hành và thi ca.
Lúc nhỏ ở quê, Ba Nghĩa đuợc ông nội Bùi Hữu Vi vừa lo câu lưới vừa chỉ chữ Hán. Nội chỉ tới đâu cháu nhớ chữ nghĩa tới đó. Nhà nghèo, ông bà cha mẹ tính lo cho Nghĩa đi học, lo chưa được thì gặp trận lụt năm 1820, người lớn dính bệnh ra đi để lại hai chị em Hai Thừa, Ba Nghĩa đang tuổi thiếu nhi. Duyên may, Bùi Hữu Nghĩa có cha mẹ nuôi là ông bà Ngô Khắc Giản – ông Giản làm xã trưởng Bình Thủy, cho Nghĩa cùng con trai ông là Ngô Khắc Du đi Biên Hòa học thầy đồ Hoành.
Ngay từ lúc còn là môn sinh Bùi Hữu Nghĩa đã nổi tiếng là một trong bốn con Rồng Vàng của Nam Bộ:
Đồng Nai có bốn Rồng Vàng
Lộc họa, Lễ phú, Sang đàn, Nghĩa thi
Nghĩa thi nổi danh trước hết là vì trò Nghĩa hiểu biết thi chữ Hán tới độ tinh tường, bình “sửa” cả Đường thi (như sửa bài Hành lộ nan) và sáng tác một loạt bài thơ như: Tứ sỉ tức cảnh, Cây vông…
Xin kể một giai thoại về thơ của ông.
Tương truyền Bùi Hữu Nghĩa tung ra 13 chữ được viết theo hàng dọc và hàng ngang như một chữ THẬP giao tại từ “thơ” như sau:
Đây
lại
gởi
Thiếp nhớ chàng thơ bỏ Nghĩa này
đặng
em
hay
Có thể đọc ra bài thơ tứ:
Đây lại gởi thơ đặng em hay
Đây lại gởi thơ chàng nhớ thiếp
Hay em đặng thơ gởi lại đây
Hay em đặng thơ bỏ Nghĩa này |
Lại có thể đọc thành bài tứ tuyệt khác:
Đây lại gởi thơ đặng em hay
Này Nghĩa bỏ thơ chàng nhớ thiếp
Hay em đặng thơ gởi lại đây
Thiếp nhớ chàng thơ bỏ Nghĩa này. |
Cứ theo cách trên có thể kết hợp giữa dòng hàng dọc hàng ngang một cách linh động ra bài thơ tứ tuyệt? Đương nhiên lối chơi thơ như trên không “xiết” niêm luật theo Đường thi thật ngặt ngòi mà chơi phóng khoáng chút chút tứ tuyệt là đủ và thú vị. Mỗi người có thể chọn một bài mình thích nhất.
Xin mời bạn đọc cùng Rồng Vàng Thi Đồng Nai ra thử coi 13 chữ trên dệt ra được bao nhiêu bài thơ tình!
