Chiều 14-11-2015 vừa qua, tại trụ sở của Liên minh các nhà văn Tiệp (Unie ceskych spisovatelu), sau khi bế mạc phiên họp toàn thể, hội đã trao giải cho 4 nhà văn xuất sắc trong năm 2015, bao gồm nhà hoạt động xuất bản Antonin Drabek vừa mới qua đời, dịch giả văn học Tiệp Dương Tất Từ, giáo sư luật Vaclav Pavlicek và đạo diễn phim hài Zdenek Troska.
Dịch giả Dương Tất Từ năm nay tròn 80 tuổi, vì điều kiện địa lý, ông không sang Praha được, con gái là Dương Thị Châu Lan đã nhận giải thay cha, với sự có mặt của ông Nguyễn Kim Hệ, Bí thư thứ nhất Đại sứ quán Việt Nam tại Praha, cùng đông đảo bạn bè và các nhà báo. Ông Dương Tất Từ là một trong số những sinh viên được Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa cử sang Tiệp Khắc từ năm 1955, và là người Việt Nam đầu tiên theo học chuyên ngành tiếng Tiệp và văn học tại Trường đại học Tổng hợp Praha.
Đối với ông Từ, dịch văn học Tiệp không phải là nhiệm vụ dễ dàng. Với tư cách là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, ông đã cố gắng lấy công việc của mình để đóng góp vào mối quan hệ giữa các nhà văn Tiệp với các nhà văn Việt Nam, giữa đất nước Cộng hòa Séc với bạn đọc Việt Nam.
Những năm sống trên đất nước Tiệp, ông có quan hệ rộng rãi với bạn bè và nhiều nhà văn, nhà thơ và các tầng lớp nhân dân, và như ông thường nói: Học thầy không tày học bạn, học ngôn ngữ là vậy. Để sau này có thể giới thiệu văn học Tiệp với bạn đọc Việt Nam mà không phiến diện, ông có ý thức không được coi nhẹ một lĩnh vực nào, không kể đó là văn học học cổ, văn học dân gian hay hiện đại. Vì vậy khi ông quyết định cho ra đời bản dịch một tác phẩm từ thế kỷ XVII của nhà sư phạm và triết học nổi tiếng Jan Amos Komensky - dưới tiêu đề Thiên đường của trái tim, ông cho là tác phẩm vào loại hay nhất và ông đã tâm sự: “Nếu không có sự giúp đỡ của nhà thơ quá cố kiêm luật gia lão thành Frantisek Roubal thì tôi khó có thể hoàn thành công việc với những áng văn nhiều từ cổ này”.
Tiếp đến, chúng tôi muốn nói về tập thơ Nhật ký trong tù của Chủ tịch Hồ Chí Minh mà ông và nhà thơ Jan Noha đã dịch từ năm 1961, trước khi kết thúc những năm học đại học tại Praha và đã công bố trên các báo Tiệp như Sáng Tạo, Những Bông Hoa, Quyền Lợi Đỏ, Tuần báo Văn Học và Tạp chí Phương Đông…; mặc dù tập thơ sau 50 năm đăng báo mới được in thành sách, nhưng đây là một công trình xứng đáng được tôn vinh.
