K/g Ban biên tập tạp chí Hồn Việt,
Đọc bài trao đổi Nhận thức về Hồ Chí Minh - dân tộc hay cộng sản? của tác giả Nguyễn Chính trên Hồn Việt số 98 (tháng 11- 2015), tôi xin bổ sung thêm như sau:
1. Bài phát biểu của Stalin tại buổi bế mạc Đại hội Đảng Cộng sản Liên Xô lần thứ 19 năm 1949 với đầu đề: “Kêu gọi các đảng cộng sản trên thế giới hãy nắm lấy và giương cao ngọn cờ dân tộc lên hơn nữa để đưa cách mạng thế giới lên tầm cao mới”. Đây có thể nói là bước nhận thức mới rất đáng chú ý và trân trọng của Stalin. Nhưng tiếc rằng vào năm 1953 Stalin đột ngột qua đời, Đảng Cộng sản Liên Xô nội bộ chia rẽ, dẫn đến sụp đổ phe xã hội chủ nghĩa và làm cho phong trào cách mạng thế giới suy thoái.
2. Bài này được in vào tập sách lớn chứ không phải sách nhỏ với tiêu đề “Bàn về quy luật kinh tế của chủ nghĩa xã hội” do Stalin soạn thảo và xuất bản năm 1950. Thời đó đây cũng được coi như cẩm nang, sách gối đầu giường của những nhà cách mạng xã hội chủ nghĩa.
3. Tôi đồng ý cách đánh giá chính xác của ông Nguyễn Chính về Trần Phú và Hà Huy Tập. Thời nay các nhà sử học thế giới họ vào tận kho tàng lưu trữ của Quốc tế Cộng sản tại Moskva để tìm hiểu tài liệu về Hồ Chí Minh, bên cạnh đó, sách báo xuất bản có thể tìm thấy ở khắp nơi. Vậy nên các nhà viết lịch sử Đảng phải viết cho chính xác, không nên tô hồng một cách vô lối. Hằng năm đến ngày kỷ niệm 3-2, tôi đi dự kỷ niệm Đảng ở thành phố được nghe ông Bí thư nói: “Các ông Trần Phú và Hà Huy Tập là người đã kế thừa và phát huy tư tưởng Hồ Chí Minh v.v...”, về đến Đảng bộ phường dự kỷ niệm tôi lại được nghe Bí thư phường lập lại câu y nguyên như vậy. Lòng tôi nghe không chịu nổi, liền tìm đến Bí thư phường hỏi. Tôi được Bí thư phường trả lời: “Đó là tuyên huấn viết sẵn mình chỉ việc đọc thôi”! Tôi mong rằng những năm tới, kỷ niệm 3-2 sẽ không phải nghe những lời như thế nữa.
Theo ý riêng chúng tôi, Trần Phú với khí phách lẫm liệt “Hãy giữ vững chí khí chiến đấu”, và Hà Huy Tập cũng là người có công trong việc khôi phục hoạt động của Đảng. Công lao của họ nên ghi nhớ, biểu dương. Còn việc họ bị áp lực của Stalin - Quốc tế Cộng sản lúc bấy giờ, phê phán Nguyễn Ái Quốc thì ta nên hiểu do hoàn cảnh lịch sử lúc ấy rất phức tạp, Hồ Chí Minh cũng không bao giờ nhắc lại vấn đề này. Nhưng đúng là, về mặt sự thật lịch sử, ta tế nhị không nên nói Trần Phú, Hà Huy Tập là học trò, là người kế thừa… Hồ Chí Minh. Chỉ qua việc này càng thấy Hồ Chí Minh - Nguyễn Ái Quốc cực kỳ vĩ đại.
Hồn Việt
