HV134 - Đến Gorky, tìm lại hình bóng Lenin những năm tháng cuối đời

Quần thể di tích lưu niệm Lenin ở Gorky rộng 350ha, bao gồm nhiều bảo tàng: Bảo tàng điền trang Gorky, Bảo tàng Lenin, Nhà trưng bày sưu tập hiện vật từ Bảo tàng Lenin trong Kremli và hàng loạt di tích lưu niệm gắn liền với các hoạt động của Lenin trong những năm tháng cuối đời của Người (1918-1924). Gorky thuộc quận Lenin ở ngoại ô Moskva là một vùng đất nổi tiếng, rất đỗi thân quen với mỗi người dân Nga và du khách bốn phương…

Chúng tôi, đoàn văn nghệ sĩ TP.Hồ Chí Minh đã đến đây vào một sáng mùa thu. Trời tháng 9 đã bắt đầu lành lạnh, nhưng cây cối vẫn còn rợp một màu xanh ngát dưới những vạt nắng vàng óng ả… Không gian trong lành và yên tĩnh như có thể đếm được bước chân người. Trên con đường mòn dẫn đến nơi căn nhà nhỏ Lenin đã từng sống, tôi có thể hình dung được bóng dáng vị lãnh tụ vĩ đại của nước Nga trên từng bờ cây ngọn cỏ nơi đây. 100 năm đã trôi qua, kể từ khi V.L. Lenin về nghỉ dưỡng tại đây, nhưng trong ngôi nhà chính của điền trang Gorky, vẫn còn lưu giữ lại nguyên vẹn nội thất, những di vật thiêng liêng gắn liền với Lenin và các thành viên trong gia đình Ulyanov. Đây là chiếc bàn làm việc của Lenin, còn cả di bút và chiếc kính, cây viết còn nằm nguyên trên bàn, chiếc áo và đôi ủng ông thường mặc, cả chiếc áo bằng lông thú và cây súng săn ông cùng bạn đi săn vào những ngày điền trang chìm trong tuyết trắng. Chiếc giường rất bé còn trải drap trắng muốt trong phòng ông và bà, bộ ấm Samova và chiếc bàn trang điểm khá đơn giản của bà Krupskaia…

Căn nhà nơi Lenin sống cuối đời

Trong căn nhà nhỏ ấy, Người đã sống và làm việc trong suốt 6 năm… Mọi vật dụng sinh hoạt, tư trang đều cực kỳ đơn giản, chỉ có cái tủ trong phòng làm việc của ông là thật hoành tráng, chất đầy sách, chiếc bàn làm việc nhìn ra cửa sổ lồng lộng thiên nhiên, vẫn còn lưu lại các bản thảo Lenin chuẩn bị cho Đại hội X, XI của Đảng Cộng sản Bônsêvích và các kỳ đại hội VIII, IX, X của Xô viết toàn Nga…

Đặc biệt còn một số hiện vật độc nhất vô nhị và là tài sản vô giá của bảo tàng: khuôn mặt và đôi bàn tay của Lenin được đúc bằng thạch cao trực tiếp từ thi hài Lenin lúc 2 giờ 30 phút đêm 22-1-1924, tức là gần 8 tiếng đồng hồ ngay sau khi V.I. Lenin từ trần; chiếc gường nhỏ, Lenin đã nằm trong những giây phút cuối cùng…

Một thế kỷ đã trôi qua, những hiện vật trong ngôi nhà này dường như vẫn sống và thở cùng nhịp đập của người hiện đại. Ngắm nhìn từng bức chân dung, từng hiện vật mà Người đã từng dùng qua, từ cái tách trà, cái ấm trà, bộ sa lông, chiếc giường nhỏ bé so với tầm vóc vị lãnh tụ, cả gian phòng tắm rất giản đơn, chiếc đàn dương cầm đặt trang trọng ở phòng khách…, ta có thể hình dung hết cuộc sống của Người giữa điền trang bạt ngàn cây xanh này. Chính thiên nhiên trong ngần nơi đây đã là nguồn sinh lực giúp Người chống chỏi với vết thương đang âm thầm phá hủy sức khỏe từng ngày. Nhưng cho đến giây phút cuối cùng, Người vẫn ngồi làm việc, bản thảo vẫn còn dang dở, bút tích nằm im lìm với thời gian suốt trăm năm qua. Tới những phút cuối của cuộc đời, Người vẫn gắn mình với mọi diễn biến chính trị trên đất nước Liên Xô thời ấy.

Chỉ hơn 2 tiếng đồng hồ từ trung tâm Moskva, những người đương đại như chúng tôi đã có thể tới đây, nơi lưu giữ biết bao dấu tích của Lenin… Đứng giữa điền trang, cảm nhận không khí trong lành, ấm áp từ sông Pakhơra, thả hồn trong những cánh rừng bạch dương, rừng sồi thơ mộng và chiêm ngưỡng những kỷ vật thiêng liêng để hình dung bóng dáng của một con người trăm năm trước. Một con người vĩ đại nhất của thế kỷ 20 - lãnh tụ thiên tài của cuộc Cách mạng tháng Mười Nga vĩ đại - V.I. Lenin.

NGÔ NGỌC NGŨ LONG