Câu chuyện bắt đầu tại một quán bia trên bờ sông Vltava, thủ đô Praha. Tôi còn nhớ, tại đây, ít nhất đã có hai cuộc họp mặt của một nhóm bạn bè quan tâm đến Việt Nam. Trong số họ, có những người ham thích du lịch, các nhà làm phim, nhưng cũng có cả những người là chuyên gia côn trùng học đã từng đến Tam Đảo, Sa Pa sưu tầm côn trùng nhiệt đới.
Có điều, lý do thôi thúc tới Việt Nam lần này lại là sao la. Bởi vì sau khi báo chí Việt Nam và thế giới đưa tin về việc phát hiện được sao la ở vùng rừng Nghệ An, không ít những người quan tâm đến động vật muốn được tận mắt nhìn thấy loài thú hoang dã hiếm có này.
May mắn đã đến với đạo diễn Jan Hosek và nhà quay phim Jaroslav Kocourek thuộc công ty truyền hình Kofis, Praha. Họ được Đài truyền hình Cộng hòa Czech đài thọ vé máy bay và một số công ty cùng các nhà hảo tâm Việt Nam giúp đỡ về mặt tài chính.
Với phương châm “Việt Nam - thiên nhiên và con người”, một chuyến đi đã được chuẩn bị công phu và chu đáo. Cuộc hành trình tuy không mạo hiểm nhưng không kém phần vất vả. Với chiếc camera nhà nghề nặng khoảng 5kg, kèm theo chân máy và các thiết bị khác, các bạn Cộng hòa Czech đã bắt đầu công việc từ thành phố Hồ Chí Minh. Có lúc phải vác máy đi bộ hàng cây số đường rừng và cũng có lúc phải lội qua suối, nước ngập quá đầu gối, nhưng lòng mê say đã khiến họ vượt qua những trở ngại dù trong điều kiện hết sức khiêm tốn.
Trên đường từ Nam ra Bắc, nhóm làm phim này đã được đặt chân tới nhiều địa điểm có ý nghĩa: bệnh viện Từ Dũ - nơi chữa trị những trẻ em là nạn nhân của chất độc da cam, xí nghiệp nuôi trăn Yến Phụng, đền, chùa, các công trình tín ngưỡng Cao Đài, miệt vườn bên sông Tiền, phong cảnh biển Nha Trang, Viện Hải dương học, Bảo tàng Chăm Đà Nẵng, phố cổ Hội An, cố đô Huế và tiếp đến là Hà Nội, vịnh Hạ Long, rừng Cúc Phương…
Có thể nói, cảnh quan thiên nhiên và con người Việt Nam đã cuốn hút các bạn Cộng hòa Czech, khiến họ làm việc không kể ngày đêm. Tôi còn nhớ, một hôm trời nóng bức, từ chùa Keo (Thái Bình) về tới rừng Cúc Phương phải mất gần nửa ngày đường (lúc đó đường còn rất xấu). Nhưng tới nơi, vẻ đẹp hoang sơ của núi rừng và hang động đã khiến mọi người quên hết mệt mỏi. Cho đến tối, các bạn Cộng hòa Czech ở lại trong rừng và không về nhà khách ăn trưa. Cỏ cây, chim muông và những đàn bướm, tổ kiến rừng, đàn mối… đều được thu vào ống kính với niềm đam mê, thích thú.
Niềm ao ước gặp sao la được thực hiện mãi sau khi về đến Hà Nội. Trong một khu vườn nhỏ của Viện Lâm nghiệp, một chú sao la khoảng 7 tháng tuổi được nuôi dưỡng và chăm sóc chu đáo dù công việc không phải dễ dàng. Còn một chú sao la khác thì đã được nhồi và đưa vào bảo tàng gần đó, vì nó đã không thể sống bởi những vết thương quá nặng do các thợ săn gây ra.
Trở về nước, nhóm làm phim đã hoàn thành một số phim tư liệu thú vị như: Rừng nhiệt đới - những điều còn xa lạ, Rừng muôn vẻ và rừng đang biến đi, Việt Nam - cái nôi của cây lúa nước… Đáng chú ý là 30 phút phim với nhan đề Một thoáng Việt Nam đã được dàn dựng công phu và thuyết minh bằng bốn thứ tiếng: Anh, Đức, Tiệp, Việt để phục vụ khách du lịch.
Một cuộc hành trình xuyên Việt tuy ngắn ngủi, nhưng đã để lại cho những người làm phim truyền hình Cộng hòa Czech những kỷ niệm và ấn tượng khó quên.
