HV154 - Phương tiện bay không người lái và cuộc chiến tranh trong tương lai

Máy bay không người lái, điều khiển từ xa (UAV - viết tắt của tiếng Anh Unmanned aerial vehicle) đã trở thành thứ vũ khí quá rẻ, dễ sử dụng, đầy hiệu quả và ngày càng “lấn át” các loại xe bọc thép truyền thống trên chiến trường toàn thế giới. Syria, Libya, NagornoKarabakh là những ví dụ gần đây nhất về những ưu thế của thứ vũ khí chiến tranh kiểu này. Liệu xe tăng, xe bọc thép có thể sẽ bị loại ra khỏi cuộc chiến hay không?

Máy bay không người lái “đông như bầy ong”​


Máy bay không người lái

Bảo vệ xe tăng, xe bọc thép và các trận địa pháo khỏi sự tấn công của máy bay không người lái (UAV) ngày càng trở nên khó khăn hơn. Hiện nay ngay cả các nước nhỏ cũng đã có thứ vũ khí chiến tranh này. Các chuyên viên nói rằng, đã đến lúc cần phải nhìn nhận chiến tranh theo một cách khác.

Mọi chuyện xem như một trò chơi điện tử, nhưng thực ra đó lại là một thực tế nghiệt ngã và đẫm máu. Những chiếc xe tăng vẫn tồn tại trên mặt đất, nhưng máy bay không người lái sẵn sàng tiêu diệt chúng. Và những chiếc xe tăng có độ chính xác của các ca phẫu thuật bỗng nhiên chịu thua những quả tên lửa. Những chớp lửa nháng lên, những quả tên lửa thực thi nhiệm vụ, mặt đất trống trơn.

Thông thường tên lửa được sử dụng trong các chiến dịch quân sự công nghệ cao. Chúng được các siêu cường phân phát cho toàn thế giới. Ý nghĩa đã rõ ràng: Chúng gieo rắc nỗi khiếp sợ và sự cảnh báo. Cứ nhìn vào những gì chúng ta đã được chứng kiến.

Ấy vậy nhưng phương tiện bay không người lái chẳng bao lâu nữa sẽ được tất cả các nước sử dụng, không loại trừ một quốc gia nào. Chúng quá rẻ và đơn giản trong việc sử dụng, thậm chí một số nước nhỏ và nghèo hiện nay cũng đã có phương tiện bay không người lái, điều khiển từ xa, có khả năng tiêu diệt các mục tiêu trên mặt đất.

Ví dụ xảy ra chưa lâu là những trận đụng độ giữa Armenia và Azerbaijan trên vùng tranh chấp Nagorno-Karabakh, nơi hiện đang diễn ra sự ngưng chiến mong manh.

Cả hai bên đều được trang bị video định vị mà nhờ những bộ máy này xe tăng sẽ bị tiêu diệt bởi những quả tên lửa được phóng đi từ máy bay không người lái. “Có thể nói rằng những nước lớn đều chăm chú theo dõi những chiếc máy bay không người lái được sử dụng trong cuộc chiến ở NagornoKarabakh” - Phó giáo sư Khoa trang bị kỹ thuật quân sự của Học viện Quốc phòng Đan Mạch Andreas Graae nói.

Trong những năm gần đây các nhà phân tích quân sự nêu ra câu hỏi: liệu máy bay không người lái có hoàn toàn loại trừ các phương tiện kỹ thuật nặng trên bộ như xe tăng, xe bọc thép hay những nòng pháo không?

Đây, ví như ở Nagorno-Karabakh đã cho thấy rất là phức tạp khi muốn bảo vệ các phương tiện chiến tranh kể trên trước đòn tấn công của máy bay không người lái. Không còn là chuyện bí mật nữa, Thổ Nhĩ Kỳ đã trang bị cho Azerbaijan máy bay không người lái kiểu Bayraktar TB2. Về phương diện này, trong mấy năm gần đây, Thổ Nhĩ Kỳ đã tỏ ra là một siêu cường.

“Nếu tách khỏi hệ thống ra đa thì lực lượng lính thủy đánh bộ, các cỗ xe tăng và xe bọc thép sẽ rất dễ làm mồi cho các máy bay không người lái. Những chiếc máy bay loại này không ngại sự tấn công ở trên không nên dễ dàng giáng đòn cho các địch thủ dưới đất” - ông Andreas Graae nói.

Vào năm 2016, Azerbaijan cũng đã sử dụng máy bay không người lái trong những trận đánh với Armenia và từ đó Azerbaijan mua thêm một lượng lớn phương tiện tác chiến này, ví dụ như mua của Israel. Ở đây muốn nói tới loại máy bay không người lái mà Israel mới hoàn thiện cách đây chưa lâu, có thể sử dụng như những quả tên lửa, tự bay tới mục tiêu.

Máy bay không người lái loại này đã được sử dụng cả trong thời gian diễn ra cuộc tấn công quy mô vào hai nhà máy lọc dầu tại Saudi Arabia bởi những lực lượng yếu hơn. Rõ ràng là máy bay không người lái đã thuộc về tay cả những người nghèo.


Armenia hạ máy bay không người lái của Azerbaijan trên vùng trời Nagorno-Karbakh​

Thiếu tá Karsten Marrup, cũng là người của Viện Quốc phòng Đan Mạch, nhận xét việc sử dụng máy bay không người lái mạnh mẽ hơn vì trên không gian không có đối thủ đối kháng, mà xe tăng, xe bọc thép dễ chịu tổn thất nặng nề. “Với sự xuất hiện của tên lửa có cánh bay, quy trình kỹ thuật và hệ thống chống lại máy bay không người lái cũng phát triển rất nhanh” - thiếu tá Karsten Marrup nói, ý muốn nhấn mạnh tới các khả năng tiến hành chiến tranh theo kiểu xưa cũ hiện nay đã cơ bản thay đổi.

Một đàn máy bay không người lái

Việc phòng vệ chống máy bay không người lái khá phức tạp, đặc biệt khi chúng được phóng đi một lượng lớn, tới một vùng đã định trong khuôn khổ cái gọi là “chiến lược ruồi bâu”.

“Giống như một đàn chim hay một bầy ong, người ta có thể lựa chọn lấy số lượng đông đảo những chiếc máy bay không người lái để điều tới mục tiêu nhằm hủy hoại tan tành việc phòng thủ trên mặt đất. Điều này rõ ràng là cần tới sự thay đổi cung cách tiến hành chiến tranh theo kiểu cũ” - ông Andreas Graae nói.

Hiện nay các chuyên viên quân sự đang nghiên cứu khả năng chống đỡ máy bay không người lái. Ý muốn nói tới việc bảo vệ bằng điện tử dưới tất cả các dạng: vũ khí la de, gây bức xạ điện từ, sóng cực ngắn, nhiễu động sóng…

Công nghệ cao trong việc chế tạo máy bay không người lái luôn luôn được cải tiến và hoàn thiện. Khi mới xuất hiện, những chiếc máy bay đó khá lớn và nặng nề. Hiện nay chúng đã nhỏ hơn và cơ động hơn. Chúng rất có hiệu quả: có thể thiết bị của chúng thành những tên lửa độ chính xác cao nhắm rất trúng mục tiêu. Và giá thành của những chiếc máy bay không người lái này ngày càng rẻ hơn - ông Andreas Graae nói.

Máy bay không người lái còn có thể quay trở về căn cứ, tiếp thêm năng lượng và bay lâu theo yêu cầu. Phi công thì còn cần tính đến giờ bay vì căng thẳng, mệt mỏi, còn máy bay không người lái chả cần có nhu cầu ấy. Người ta đã cho quảng bá những video clip quay được cảnh tàn phá dữ dội do máy bay không người lái gây ra. Ví như những cảnh đổ nát, hủy diệt ở vùng NagornoKarabakh, tính cả phía đối phương và phía những người dân hiền lành.

Cần bảo vệ xe tăng, xe bọc thép

Cho tới nay, phần lớn các nhà quân sự đều cho rằng xe tăng, xe bọc thép vẫn được coi là thứ vũ khí mạnh, uyển chuyển và chưa hề bị mất giá. Nhưng sau khi máy bay lên thẳng bắt đầu làm cuộc cách mạng của mình và tạo ra ý tưởng phải tiến hành chiến tranh theo một cách khác, thì việc sử dụng xe tăng cũng không thể như trước được nữa.

“Hoàn toàn không mảy may nghi ngờ phải phát triển chiến thuật sử dụng xe tăng thế nào đây để vẫn có thể sử dụng được loại vũ khí này trong hiện tại và sau này. Làm ‘mù mắt’ đối phương bằng làn sóng điện ra đa và bằng chính máy bay không người lái là một trong những phương cách. Ngoài điều đó ra xe tăng, xe bọc thép cần phải tự bảo vệ tốt hơn nữa các cuộc tấn công từ trên trời” - một trong những nhà phân tích quân sự đã nói như vậy với hãng thông tấn Al Jazeera.

Đã nhiều năm trôi qua kể từ khi Liên Xô trong thời gian chiến tranh lạnh đã sản xuất 40.000 chiếc xe tăng sẵn sàng cuốn xích trên những làng mạc, thôn xóm các nước Tây Âu. Còn trận chiến tăng đối tăng lớn nhất trong lịch sử đã diễn ra tại Kursk chắc sẽ không bao giờ lặp lại.

Ở Mỹ cũng như ở Anh hiện nay đang diễn ra những cuộc tranh cãi trong các giới quân sự quanh việc giảm thiểu sự quan tâm tới xe tăng và các loại xe bọc thép khác đổi lấy việc trang bị các vũ khí có quy trình công nghệ cao. Nước New Zealand trên thực tế cũng đã hoàn toàn không trang bị xe tăng cho quân đội nữa.

Lực lượng lính thủy đánh bộ Mỹ đã loan báo sẽ thu bớt lại số lượng xe tăng của họ và để tập trung phát triển tính cơ động và sự nhẹ nhàng cho những vũ khí trang bị khi tiến hành những cuộc chiến tranh quy trình công nghệ cao trong tương lai.

Vĩnh biệt xe tăng, xe bọc thép

Trong một bản báo cáo tổng kết công bố vào tháng 8 vừa qua, do Lực lượng lính thủy đánh bộ Mỹ chủ trì, các chuyên viên quân sự đã đổ lên đầu những chiếc xe tăng, xe bọc thép bản kết án cay nghiệt.

“Đã có đủ chứng cứ để nói rằng xe tăng, dù có nhiều công trạng dài lâu và hiển hách trong lịch sử tồn tại của mình qua các cuộc chiến tranh vẫn không còn phù hợp nữa với những mối đe dọa mà chúng ta (lính thủy đánh bộ) sẽ giáp mặt trong tương lai” - Chỉ huy Lực lượng lính thủy đánh bộ David Berger đã nói trong bản báo cáo.

Điều này không có nghĩa là lính thủy đánh bộ loại bỏ xe tăng, xe bọc thép. Nhưng vị trí của chúng giảm đi - tướng David Berger nói thêm. Các quân binh chủng khác của quân đội Mỹ cũng vẫn tiếp tục sử dụng xe tăng.

“Tại Viễn Đông, xe tăng và xe bọc thép bằng mọi giá đang nỗ lực phát huy tiếp cội nguồn tấn công nhanh của mình trong sự hỗ trợ của máy bay không người lái và các hệ thống khác nhau của ra đa mặt đất” - cách đây không lâu, tờ báo của quân đội Mỹ Stars and Stripes (Sao và Vạch) đã viết như thế.

Chỉ huy quân đội Anh Mark Carleton Smith đã tuyên bố rằng với những cuộc chiến tranh trong tương lai xe tăng, xe bọc thép sẽ đóng vai trò thứ hai. “Mối đe dọa chủ yếu - đó không còn là tên lửa và xe tăng nữa. Đó là việc quân sự hóa trên phạm vi toàn cầu”.

100 chiếc xe tăng đã bị tiêu diệt

Giáo sư Michael Clarke từ Trường đại học Hoàng Gia ở Luân Đôn (Anh) đã nhìn thấy chiều hướng cụ thể như sau: “Khi một ai đó phú cho những chiếc xe tăng, xe bọc thép nặng nề một vai trò quá lớn trong các quân binh chủng, điều này thường được coi là biểu hiện của lối suy nghĩ quá cũ của một thời đại đã qua, một lối suy nghĩ đã nhanh chóng mất đi tính cấp bách của nó, đối với tất cả, ngoại trừ các siêu cường”.

Các chiến lược gia quân sự trên toàn thế giới chăm chú nghiên cứu cuộc tiến công quy mô cực lớn của những chiếc máy bay không người lái Thổ Nhĩ Kỳ tại miền bắc Syria vào tháng 2 vừa qua. Gần 100 chiếc xe tăng và các loại xe bọc thép khác của Syria đã bị hủy diệt khi Thổ Nhĩ kỳ trả thù cuộc tấn công của quân đội Syria vào những điểm đồn trú của Thổ Nhĩ kỳ. Quân đội Syria đã chịu tổn thất nặng trong cuộc chiến tranh công nghệ cao.

Tại Libya, máy bay không người lái Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã làm thay đổi tiến trình của chiến tranh. Các lực lượng nổi dậy bao vây thủ đô Tripoli nhưng khi Thổ Nhĩ kỳ sử dụng máy bay không người lái, người cầm đầu quân nổi dậy Halif Haftar một lần nữa đã bị đẩy lùi về phía đông.

Thiếu tá Karsten Marrup khi đề cập tới những khả năng cụ thể của việc giải quyết nhiệm vụ mới, đã nói: “Trong bất cứ trường hợp nào tôi cũng không cho rằng máy bay lên thẳng dìm chết xe tăng và các vũ khí hạng nặng khác. Nhưng những chiếc máy bay ấy đã làm thay đổi cách nhìn của chúng ta đối với việc phòng thủ bầu trời”.♦ 

(Nguồn: báo Jyllands-Posten, Đan Mạch)

TÔ HOÀNG (dịch từ bản tiếng Nga)