HV156 - Văn tế Nguyễn Du

Nhớ Ông xưa:

Cha, danh sĩ nho trường,(1)

Mẹ, ca nương quan họ.(2)

Nghe thơ từ lúc nằm nôi,

Ưa hát từ hồi bé nhỏ.

Tứ thư ngũ kinh, mười năm đèn sách luyện rèn,

Vạn quyển thiên chương, sớm hôm tự thân bồi bổ.

Sông Lam mênh mông, nuôi sức nghĩ phi thường,

Núi Hồng cao vời, gợi việc làm kỳ thú.

Nhờ vậy:

Ông viết Truyện Kiều hơn 3.000 câu,

Nhân vật Kiều đức tài gồm đủ.

Đang tuổi xuân sen ngó đào tơ,

Mà chịu nhiều xót xa đau khổ.

Truyện Kiều trang kề trang đậm tính nhân văn,

Chữ nối chữ ngậm ngùi tâm sự.

Một áng văn chương hay nhất nước Nam,

Vua quan, sĩ dân hân hoan thưởng thụ.

Nào là:

Bình Kiều, vịnh Kiều, tập Kiều, bói Kiều, tay trao

                          tay như kinh diệu sách thiêng,

Nghiên cứu, sưu tầm, luận án, luận văn, bài tiếp

                                       bài như nụ ra hoa nở.

Ngâm Kiều đãi bạn, tốt giọng cụ già,

Hát Kiều ru con, đẹp lời mẹ trẻ.

Yêu quý Truyện Kiều, nhận là “Đệ nhất thi ca”,

                              “Thiên thu tuyệt diệu từ”,

Tôn vinh Nguyễn Du là Đại thi hào - người viết

                                       Truyện Kiều bất hủ.

Còn biết:

Nhân loại yêu Truyện Kiều, dịch ra 17 thứ tiếng:

                  Pháp, Trung, Anh, Đức, Nga, Hàn…

Thế giới trọng Nguyễn Du, báo chí đăng tin viết

              bài, ở Nhật, Ý, Hung-ga-ri, Mông Cổ…

Hội đồng Hòa bình công nhận Nguyễn Du

                                        Danh nhân thế giới,

Tổ chức UNESCO kỷ niệm 200 năm ngày sinh

                                                 Nguyễn Du.

Không quên:

Ông viết Chiêu hồn thập loại chúng sinh,

Tha ma vắng, lạnh hương, rậm cỏ.

Nào những kẻ đôi vai chín giạn, đi chợ xa, gánh

                                           nặng, đường trơn.

Nào những kẻ tấm bé ngây thơ, u ơ khóc ngóng

                                                  cha, gọi mẹ…

Càng nhớ:

Ông làm thơ chữ Hán, nghệ thuật tinh tường,

Từ cảnh đến tình, nội dung phong phú.

Thanh Hiên thi tập, có đêm Quỳnh Hải, tiết

                   nguyên tiêu trăng sáng mây bay,

Nam trung tạp ngâm, có cảnh nhà Ông nghèo

                 nàn, con đói mặt xanh như rau cỏ.

Chỉ một năm Ông đi sứ nước Tàu

Mà viết được Bắc hành thi tập.

Ngợi ca nghĩa sĩ, anh tài,

Phê phán gian thần, nghịch lỗ.

Vừa dồi dào cảm xúc thi nhân,

Vừa sắc sảo hoàn thành sứ sự.

Đời nay:

Hà Tĩnh dựng tượng đài, Ông đứng cao nhìn xa,

tay cầm bút như đang còn viết: “Thiện căn ở tại lòng ta”.

Tiên Điền xây nhà lưu niệm, trưng bày Nguyễn

Du toàn tập(3) bìa cứng khổ to, kiệt tác đời đời

                                                        gìn giữ.

Hội Kiều học thi Văn tế Nguyễn Du,

Kẻ hậu thế thành tâm cẩn phổ.

Tiếc Ông trí cả tài cao,

Mà sao không nhiều tuổi thọ.

Văn đẹp thơ hay vẫn còn,

Nhưng hết tháng ngày thi thố.

Nước sớm mất bậc danh nhân,

Trời sớm tắt ngôi tinh tú.

Kỷ niệm 200 năm ngày mất của Ông,

Kính dâng Văn tế và thắp hương Lễ giỗ.♦

                                           Thái Bình, 2020

(1) Xuân quận công Nguyễn Nghiễm, quê làng Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh, làm quan, nghiên cứu sử, làm thơ.

(2) Bà Trần Thị Tần, quê làng Kim Thiều, huyện Tiên Sơn, tỉnh Bắc Ninh, ca nương vùng quan họ.

(3) Nguyễn Du toàn tập là bộ sách biên khảo công phu, chuẩn xác, đầy đủ. Tập 1 do Mai Quốc Liên - Nguyễn Minh Hoàng biên khảo (563 trang, khổ 16x24). Tập 2 do Mai Quốc Liên - Vũ Tuân Sán dịch nghĩa, chú thích (852 trang, khổ 16x24) - Trung tâm nghiên cứu Quốc học và NXB Văn học xuất bản.