Trần Tố Nga sinh năm 1942 tại Sóc Trăng, thuộc gia đình trí thức. Mẹ là liệt sĩ cách mạng. Chị nguyên là phóng viên Thông tấn xã Gỉải phóng, bị nhiễm chất độc da cam trong những năm tháng lặn lội trên chiến trường miền Nam. Tháng 5-2009, chị ra làm nhân chứng tại Tòa án Lương tâm quốc tế tại Paris xét xử 37 công ty hóa chất đã cung cấp chất độc hóa học cho quân đội Mỹ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam. Sau đó chị quyết định làm nguyên đơn kiện các công ty hóa chất ấy đã làm bản thân chị, con cháu và hằng triệu đồng bào bị nhiễm chất dioxin. Chị coi đây là cống hiến cuối cùng của đời mình. Để có đủ tư cách pháp nhân, chị phải nhập quốc tịch Pháp và cư trú trên đất Pháp. Nhưng phía các công ty Mỹ cứ làm mọi cách để trì hoãn, kéo dài việc xét xử với ý đồ chờ chị đuối sức, chết hoặc bỏ cuộc. Mãi đến tháng 1-2021, tòa mới xử được một phiên đầu tiên và sẽ tuyên án vào tháng 5-2021. Bất luận tòa tuyên án như thế nào, chắc chắn hai bên sẽ còn tiếp tục tranh tụng.
Rất nhiều tổ chức và công dân Pháp yêu chuộng công lý đã hết lòng ủng hộ để tiếp sức cho chị Trần Tố Nga theo đuổi vụ kiện này. Riêng ở Việt Nam thì buồn thay - hầu như lâu nay khá im hơi lặng tiếng. Không lẽ vì chị nhập quốc tịch Pháp mà chúng ta nghĩ rằng chị là người Pháp và để mọi việc mặc cho người dân và chính phủ Pháp chịu trách nhiệm giải quyết?!!! Vậy xin có mấy dòng thơ:
“Cô Ba dũng sĩ quê ở Trà Vinh
Chị Hai năm tấn quê ở Thái Bình
Hai chị em trên hai trận tuyến
Anh hùng bất khuất trung hậu đảm đang
Trang sử vàng chống Mỹ cứu nước
Sáng ngời tên những cô gái Việt Nam”...(*)
Nay chiến tranh đã kết thúc gần năm mươi năm
Mà vẫn còn chị một mình trên tuyến đầu chống Mỹ
Dũng cảm kiên cường đấu tranh đòi công lý
Cho hằng triệu nạn nhân CHẤT ĐỘC DA CAM
Hình ảnh chị như lá cờ đỏ sao vàng
Tỏa sáng bên bờ sông Seine
Lay động muôn vạn trái tim
Thúc giục những người có lương tri
Lên tiếng thị phi Thiện Ác Chính Tà
Vạch tội những tập đoàn tư bản USA
Chị là chị TRẦN TỐ NGA
Người nữ chiến binh năm xưa nay tuổi đã già
Nhưng lửa chiến đấu vẫn chưa hề tắt
Ngọn lửa ấy chiếu lên từng khuôn mặt
Của Tôi và Chúng ta
Nhắn nhủ những ai đang an hưởng nơi chốn quê nhà
Đừng ngủ quên trên hào quang chiến thắng
Dù đó là chiến thắng ngày Ba mươi tháng Tư rực rỡ cờ hoa
Và xin đừng quên rằng ở bên kia
Cách nửa vòng trái đất
Nơi thành phố Évry của thủ đô Paris
Có một cuộc chiến vẫn đang diễn ra
Và rất cần sự tiếp sức của chúng ta
Cố lên! Ơi chị Trần Tố Nga.♦
Ngày 7-3-2021
(*) Lời ca khúc Hai chị em của Hoàng Vân
.png)
Trần Tố Nga và các con, năm 1975 sau khi ở tù ra
