Cha tôi nói rằng: “Bí rợ (bí ngô) dễ trồng, sai quả, dễ nấu, ăn ngon và dễ tiêu, nhất là các món nấu từ bông và ngọn bí…”. Quê tôi, nhà nào cũng trồng bí. Người thì cho bí leo giàn, người thì trồng ven bờ rào hay vạt đất bên ao…
Sau những cơn mưa cuối mùa vào tháng 11 âm lịch, dọc theo bờ rào, hoặc các triền ta luy, cha tôi dùng cây nhọn thọc lỗ, tra vào mỗi hốc 2 hạt bí. Những tia nắng ấm áp đầu xuân, làm cho các hạt bí nhanh chóng đâm chồi. Khoảng 2 tháng sau, các dây bí đã bò tràn khắp bãi, ra bông, kết quả.
Bông bí ngoài vườn.
Bông bí màu vàng ẩn hiện trong khóm lá tròn, to và xanh rì như những chiếc ô tí hon, bông bí cùng khoe màu với vô vàn cánh bướm đồng quê sặc sỡ. Nhưng thú vị hơn là ngọn, quả non, quả già, nụ, bông đều được chế biến thành các món dân dã rất ngon.
Khách đến nhà chơi, chỉ độ nửa tiếng, bạn đã có bữa cơm rau ngon lành đãi khách với các món: bí non xào tỏi, canh bí nấu với tép khô và đặc biệt là món bông bí xào tỏi.
Bông bí luộc.
Cách chế biến: nụ bông bí, tước lớp vỏ quanh cuốn, rửa sạch, để ráo. Đợi chảo nóng, cho dầu vào, phi tỏi cho thơm, bỏ nụ bông bí vào xào vừa chín, nêm nếm gia vị vừa ăn. Mùi thơm của tỏi phi hoà quyện với cái ngọt, cái bùi bùi của búp, đưa vào miệng, ngon đến nỗi không dám nhai mạnh, ăn bao nhiêu cơm cũng hết.
Ngoài ra, nụ bông bí cũng dễ chế biến thành các món ngon khác như: bông bí xào tôm, thịt ba chỉ, thịt bò, tép khô… Nhưng dân dã nhất là món bông bí luộc, chấm với nước cá hay nước mắm tỏi, chanh… ăn cơm cũng rất ngon, do cái ngọt, cái bùi bùi của nó.
Thời thơ ấu, ở quê, chúng tôi thường nằm học bài dưới giàn bí rợ, giàn bí được làm bằng các ngọn tre gai, dây bí bò kín giàn rất mát. Mỗi buổi sáng, sau khi đi thụ phấn cho bông cái xong, chúng tôi hái những nhụy đực, lấy que tre nhỏ xâu lại thành xâu đem nướng, một mùi thơm quyến rũ, ngào ngạt tỏa ra, chúng tôi chia nhau ăn, rất ngọt và bùi.
Ngày nay, mỗi lần nhìn giàn bí nhà ai đầy bông vàng và quả, lại nhớ về những chuỗi ngày thơ ấu dưới giàn bí nhà tôi, lòng rộn lên niềm bồi hồi, xúc động…
