Ngày nay, một số người “biến tấu” cá mòi thành những món ăn “tân tiến”, hấp dẫn như cá mòi hấp: Cá mòi sau khi làm sạch, đưa vào nồi áp suất hấp khoảng 10 phút, sau đó rưới vào nồi nước cốt quả thơm (dứa), đậy lại vài phút cho ngấm với cá. Món cá mòi hấp này cuốn bánh tráng với rau thơm, ngò tây, cà chua, dưa leo… chấm mắm nêm, mắm cái, nước mắm ngon dằm ớt, tỏi đều ngon. Hoặc muốn có hương vị cá hộp, bạn lấy mía lau xếp kín dưới nồi, trên mía cho lớp cá mòi đã làm sạch, trên cá đổ nước ép quả cà chua, nêm gia vị vừa ăn và đun nhỏ lửa, khi chín trở thành món cá mòi hộp hấp dẫn, khoái khẩu vô cùng.
HƯƠNG VỊ CÁ MÒI SÔNG
Ba Ra An Trạch là một công trình thuỷ lợi tầm cỡ quốc gia, nằm trên sông Yên, giữa hai xã Hòa Khương và Hòa Tiến (Hoà Vang – Tp.Đà Nẵng). Ngoài chức năng “thuỷ nông“, nơi đây có một phong cảnh rất là hùng vĩ, thơ mộng với dòng sông Yên bao la, hiền hoà… chảy xuyên qua những xóm làng, ruộng đồng bát ngát. Song song và nối liền với đập chắn là cây cầu khá rộng, các loại ô tô tầm trung có thể chạy qua được.
Du khách dừng chân trên công trình, hoặc muốn khám phá vẻ đẹp nhiều hơn, xin hãy leo lên tầng hai, ở đây gió mang hơi nước từ sông thổi lên, nghe mát mẻ lạ thường.
Bạn có thể mục kích được dòng nước từ trên đập chảy qua các cống xả cuồn cuộn xoáy, chảy về xuôi. Ngước tầm nhìn xa hơn, ở hạ lưu, hai bên bờ sông có những rặng tre xanh, bao bọc những xóm làng yên ả, thanh bình, thỉnh thoảng những làn khói chiều lan toả sau những rặng tre, giàn mướp… vào mùa hè, nơi đây thu hút nhiều người đến đây tham quan, ngắm cảnh, câu cá, hóng mát…
Đặc biệt, khu vực này có loài cá mòi sông, được xem là “đặc sản”, cứ sau Tết nguyên đán, cá từ các vùng nước lợ, ngược dòng lên đây đẻ trứng. Mỗi chiều, dưới đoạn sông này, hàng chục chiếc ghe ngược xuôi thả lưới bắt cá mòi, điểm xuyết cho dòng sông những nét chấm phá như bức tranh thuỷ mặc. Lượng cá đánh bắt giảm dần và kết thúc khoảng tháng tư, tháng năm (Âm lịch).
Một lão nông trong vùng vui vẻ cho biết: ”Có những năm, cá mòi ức nước, lên đây đẻ trứng, có lúc “cao hứng”, từng đàn cá chao lượn và phóng mình lên mặt nước trắng lấp lánh, tung bọt nước trắng xoá và thoang thoảng “hương” cá mòi theo hơi nước bay lên, đứng trên cầu, vừa thấy, vừa nghe, vừa thưởng thức mùi hương cá mòi sông độc đáo này…
RẤT RIÊNG VÀ RẤT LẠ
Với cái hương vị cá mòi rất riêng này, du khách có thể mua một ít cá mòi về nướng chấm muối tiêu, chanh hoặc chiên dòn chấm nước mắm gừng, ăn với cơm cũng ngon, hoặc “nhắm” rượu cũng ngon. Nhưng món được nhiều người tấm tắc khen: ”Thiên hạ đệ nhất ngon” là trứng màu trắng ngà, vừa nóng, thơm, bùi và beo béo, bạn đã được ăn một lần, thế nào bạn cũng tìm gắp thêm một lần trứng nữa… và cái hương vị của nó, có lẽ suốt đời khó quên!
Bán cá mòi trên bờ sông Yên.
Đặc biệt năm nay, cá mòi xuất hiện nhiều ở sông Thu Bồn, nhiều nhất là làng Thu Bồn ( xã Duy Tân), bà con đánh bắt cá mòi sông khá nhiều, bán không hết phải phơi khô, làm mắm để dành ăn dần. Ở vùng quê này (làng Thu Bồn), bà con chế biến các món ăn từ cá mòi rất phong phú và hấp dẫn, đậm đà bản sắc quê hương như các món: mì Quảng nhân cá mòi, chả cá mòi chiên, ram cá mòi, gỏi cá mòi, cháo cá mòi…
Cá mòi vừa đánh, bắt từ sông lên còn tươi rói, rửa sạch, khứa ngang nhiều vết trên thân đem chiên giòn, để món ăn được ngon hơn, đánh sơ vảy, chặt bỏ đầu, đuôi và đưa vào máy xay nhuyễn để làm chả cá mòi.
Trong nồi nhân của mì Quảng, ngoài các món phụ như thịt heo ba chỉ, tôm sông, có món cá mòi um, chả cá mòi chiên dậy mùi, thơm béo ngậy. Món mì Quảng cá mòi sẽ hấp dẫn hơn khi chan thêm một phụ gia được chế biến từ trứng cá mòi.
Khi mổ cá mòi, lấy trứng để riêng, sau khi rửa sạch và nêm gia vị… khoảng 10 phút sau khử dầu lạc thứ thiệt với hành, tỏi cho nóng già (bốc khói), sau đó bỏ trứng cá mòi vào, khuấy đều, gia thêm ít nước có bột gạo (có pha ít bột nghệ) để dung dịch hơi đặc lại.
Mì Quảng nhân cá mòi ăn kèm với rau sống búp chuối, ớt xanh quả dài, bánh tráng mè nướng dòn vàng ruộm, ăn theo kiểu chân chất nhà nông, đưa bát mì lên miệng, dùng đũa “lua” hai, ba… lần mì vào miệng và cắn ớt xanh nghe cái “bụp”, mồ hôi túa ra mới… ngon và đúng điệu nông dân “miệt vườn” thứ thiệt.
Món mì cá mòi
Ngày nay, một số người “biến tấu” cá mòi thành những món ăn “tân tiến”, hấp dẫn như cá mòi hấp: Cá mòi sau khi làm sạch, đưa vào nồi áp suất hấp khoảng 10 phút, sau đó rưới vào nồi nước cốt quả thơm (dứa), đậy lại vài phút cho ngấm với cá. Món cá mòi hấp này cuốn bánh tráng với rau thơm, ngò tây, cà chua, dưa leo… chấm mắm nêm, mắm cái, nước mắm ngon dằm ớt, tỏi đều ngon. Hoặc muốn có hương vị cá hộp, bạn lấy mía lau xếp kín dưới nồi, trên mía cho lớp cá mòi đã làm sạch, trên cá đổ nước ép quả cà chua, nêm gia vị vừa ăn và đun nhỏ lửa, khi chín trở thành món cá mòi hộp hấp dẫn, khoái khẩu vô cùng.
Giá cá mòi tại chợ Lệ Trạch ( Hoà Tiến – Hoà Vang) vừa chừng, một chục (12 con) lớn trên hai ngón tay, giá khoảng 12.000 đồng, loại cá “trung trung” là 10.000 đồng, loại cá nhỏ nhất khoảng 8.000 đồng.
