Nhà Việt Nam học nổi tiếng PHILIPPE LANGLET, người Pháp, vừa vĩnh viễn ra đi ngày 15-6-2013 tại Rambouillet (Pháp) ở tuổi 78.
Năm 1961, ông lập gia đình với cô gái Việt Quách Thanh Tâm. Từ đó ông gắn bó thủy chung với Việt Nam cả trong đời sống lẫn trong khoa học cho tới hơi thở cuối cùng.
Ông chọn lịch sử Việt Nam làm đề tài cho hai luận án của mình: luận án Tiến sĩ đệ tam cấp (1969) và luận án Tiến sĩ quốc gia (1988). Ông từng giảng dạy tại Trường Đại học Văn khoa Sài Gòn (trước 1975) trước khi về Pháp công tác ở các trường đại học Caen và Paris VII Denis Diderot.
Những công trình nghiên cứu của ông về lịch sử Việt Nam được giới sử học Việt Nam và thế giới đánh giá cao, như: La tradition vietnamienne: un Etat national au sein de la civilisation chinoise (Truyền thống Việt Nam: một Nhà nước dân tộc nằm trong nền văn minh Trung Hoa) (1970), L’ancienne historiographie d’Etat au Viêt Nam (Phương pháp sử học của Nhà nước Việt Nam xưa) (1985/1990)…
Ông cùng phu nhân – một nhà địa lý học – viết chung nhiều tác phẩm như: Atlas historique des provinces du Sud du Viêt Nam du milieu du XIXe siècle (Địa đồ lịch sử Lục tỉnh Nam Kỳ giữa thế kỷ XIX) (2001), Introduction à l’histoire contemporaine du Viêt Nam de la réunification au néocommunisme 1975-2001 (Dẫn nhập lịch sử Việt Nam đương đại từ thống nhất đến chủ nghĩa cộng sản mới 1975-2001) (2001), Références bibliographiques d’histoire et de civilisation du Viêt Nam (Tham khảo thư mục lịch sử và văn minh Việt Nam) (2003).
Từ năm 1989, ông cùng các nhà sử học Pháp và Việt Nam tham gia chương trình nghiên cứu địa bạ của Nhà nước quân chủ Việt Nam.
Những năm cuối đời, ông chuyển sang nghiên cứu tác phẩm của các thiền sư Việt Nam như Thiền uyển tập anh, Thượng sĩ ngữ lục…, dịch sang tiếng Pháp để giới thiệu với công chúng phương Tây, như Un livre des moines bouddhistes dans le Viêt Nam d’autrefois - L’Ecole de l’Esprit aux X-XIIe siècles (Một quyển sách của các thiền sư Việt Nam xưa - Thiền Tông trong các thế kỷ X-XII) (2005), La sagesse bouddhiste aux débuts du Việt Nam (avant le XIIIe siècle) (Minh triết Phật giáo trong thời kỳ đầu của Việt Nam, trước thế kỷ XIII) (2012) và Les Propos de Tuệ Trung (Thượng sĩ ngữ lục) (sắp xuất bản).
Còn nhớ cách nay ba tháng, ngày 21-3, khi thấy sức khỏe suy giảm, ông nói: “Tôi hy vọng có thể còn đủ sức khỏe để hoàn tất việc giới thiệu và xuất bản bản dịch cuối cùng một tác phẩm triết lý, Thượng sĩ ngữ lục của Tuệ Trung (1230-1291) . Tôi sẽ hoạt động cho tới cùng cho sự hiểu biết lẫn nhau tốt hơn và cho tình hữu nghị giữa Pháp và Việt Nam” (J’espère pouvoir garder assez de force pour terminer la présentation et l’édition d’une dernière traduction d’un ouvrage de philosophie, Les Propos de Tuệ Trung (1230-1291). Jusqu’à la fin, j’agirai pour une meilleure compréhension et pour l’amitié entre la France et le Vietnam).
Hôm nay, hy vọng của ông đã thành sự thật và ông ra đi một cách thanh thản.
Lễ tang GS Philippe Langlet cử hành ngày 21-6-2013 tại Rambouillet. Lễ cầu siêu cho ông và phu nhân (qua đời trước ông gần mười năm) sẽ được gia đình và thân hữu tổ chức tại chùa Khuông Việt ngày 21-7-2013.
Tại TP. Hồ Chí Minh, gia đình, đồng nghiệp và môn sinh của giáo sư và phu nhân sẽ làm lễ cầu siêu lúc 9 giờ sáng 21-6 tại chùa Tuyền Lâm (887 Hồng Bàng - quận 6).
Trung tâm Nghiên cứu Quốc học và Tạp chí Hồn Việt nguyện cầu anh linh GS Philippe Langlet siêu thăng miền cực lạc.
